Kahramanın Sonsuz Yolculuğu

Bugün sizlerle bloğuma isim ararken bana yol gösteren Joseph Campbell’in “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” adlı kitabını ve derinlerinde yer alan kahraman arketipi olgusunu paylaşmak istiyorum. Joseph Campbell mitler üzerine yazan en tanınmış yazarlardandır. Aynı zamanda Star Wars filmlerinin mitoloji danışmanlığını yapmıştır. İsterseniz önce “Mit nedir?” sorusuna kısa bir açıklama getirmek için M. Eliade’nin tanımından faydalanmak istiyorum. M.Eliade’ ye göre mit; kutsal bir öyküyü en eski zamanda, “başlangıçtaki” masallara özgü zamanda olup bitmiş bir olayı anlatır. Başka bir deyişle mit, Doğaüstü Varlıklar’ın başarıları sayesinde, ister eksiksiz olarak bütün gerçeklik yani Kozmos olsun, isterse onun yalnızca bir parçası (bir ada, bir bitki türü, bir insan davranışı, bir kurum) olsun, bir gerçekliğin nasıl yaşama geçtiğini anlatır. Mitler, bir “yaratılış”ın öyküsüdür: Bir şeyin nasıl yaratıldığı, nasıl varolmaya başladığını anlatır. Mit, mite katılan topluluk için, kutsal bir öykü olarak kabul edilir, öyleyse “gerçek bir öyküdür”, çünkü her zaman gerçeklikler’e başvurur.

Mitler aynı zamanda toplumların ideallerinin de taşıyıcısıdır. Bu ideallerin kimliğe bürünmüş halleri olarak mitler yaşama kahramanları katar. Bu kahramanlar ister olağanüstü varlıklar olsun, ister kaybolmuş, korkmuş çocuklar olsun, insanlığa güç aşılarlar. İmkansız olanın gerçekleştirilebileceğini, iyinin kötüyü yenebileceğini, ortak idealin yaşama getirilebileceğini gösterirler.  Aslında neden korktuğumuzu, korkunç olanla kişisel güç ve beceri sayesinde mücadele edebileceğimizi ve yaşamın bu mücadeleye değer olduğunu öğretirler bize. Campbell’ın “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” kitabında kapsamlı biçimde incelediği gibi kahramanlar, önce maceraya çağrıyı duyarlar ve alışık oldukları düzeni terk ederek yola çıkarlar. Eşik bir kez aşıldıktan sonra zorlu engeller, mucizevi yardımlarla dolu düşsel bir yolculuk başlar. Kahraman, yolculuktaki sınavlarda daha önce edindiği birçok şeyden vazgeçer, değişir, arınır ve büyür. Macera sona erdiğinde kahramanın son sınavı; geri dönüp, öğrendiklerini topluma geri vermektir. Büyük uğraşlarla kazanılan ödül paylaşılmalı, topluluğun dönüşümü için hizmete sokulmalıdır.

Campbell “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” kitabında bize, tek bir arketip üzerinden, dünyanın her yerinde, Hindistan’dan Anadolu’ya, Ege kıyılarından İskandinav kıyılarına kadar, Gılgamış’ta, Thor’da, Odysseus’ta anlatılan tüm kahramanlık hikayelerinin ortak noktalarını gösteriyor. O ortak nokta, insanı benzerleri arasından, kendi potansiyelinin farkına vararak öne çıkacağı yolculuğa hazırlamaktır.

Bu bağlamda hepimiz bu ruhsal yolculukta yola çıkmış kahramanlarız aslında. Fark etmemiz gereken tek şey, sahip olduğumuz potansiyelin ne kadar olduğu ve ne kadarını gerçekten kullandığımız.

Son olarak Kahramanın Yolculuğunun aşamalarına değinelim. Belki yolculuğun neresinde olduğumuz konusunda hepimize fikir verebilir.

Kahramanın Yolculuğunun aşamaları;

1-      Sıradan dünya,

2-      Maceraya Çağrı,

3-      Çağrının reddi,

4-      Rehberle karşılaşma,

5-      İlk eşiği geçiş,

6-      Sınavlar, müttefikler, düşmanlar,

7-      Mağaranın derinliklerine yaklaşmak,

8-      Çile,

9-      Ödül,

10-  Dönüş yolu,

11-  Diriliş,

12-  İksirle dönüş,

Son zamanlarda izleyebileceğiniz birçok seri filmde bu aşamaları görebilirsiniz. Örneğin Yüzüklerin Efendisi, Star Wars ve elbette Matrix.

Kartal ÖZAL

PDR ve Davranış Bilimi Uzmanı